اثر علف کش های پس رویشی نازک برگ کش و پهن برگ کش به صورت انفرادی و مخلوط بر گیاه دارویی سنبل الطیب (.valeriana officinalis l)

سنبل الطیب (valeriana officinalis l.) به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند همواره مورد توجه و استفاده انسان بوده است. با این حال، به رغم سابقه طولانی از کشت این گیاه همچنان مشکلاتی در زمینه تولید از جمله مدیریت علف های هرز این گیاه دارویی وجود دارد. بنابراین، این تحقیق با هدف ارزیابی اثر علف کش های پس رویشی پهن و نازک برگ کش به صورت انفرادی و مخلوط بر گیاه دارویی سنبل الطیب انجام شد. این پژوهش در قالب سه آزمایش جداگانه در شرایط گلدانی انجام شد. در آزمایش اول علف کش های پس رویشی پهن برگ کش بنتازون، اگزادیازون، اگزادیارژیل و اکسی فلورفن و نازک برگ کش هالوکسی فوپ آر متیل استر و ستوکسیدیم در سه دز ( x75/0، x و x25/1 ،که x برابر با دز توصیه شده می باشد) به صورت انفرادی مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمایش مرحله دوم دو علف کش پهن برگ کش اگزادیازون و اگزادیارژیل حاصل از انتخاب در آزمایش اول در دو دز ( x75/0 و x ) و نازک برگ کش هالوکسی فوپ آر متیل استر و ستوکسیدیم ( در دز توصیه شده)، به صورت انفرادی و مخلوط با یکدیگر ارزیابی شد. آزمایش مرحله سوم با هدف بررسی سطح فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی سنبل الطیب در مواجه با تنش اکسیداتیو ناشی از مصرف علف کش های اکسی فلورفن وبنتازون که در آزمایش مرحله اول بالا ترین میزان خسارت را موجب شدند، در شش دز ( x25/0، x50/0، x75/0، x1، x25/1 و x5/1 ) انجام شد. هر سه آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. نتایج آزمایش اول نشان داد اگزادیارژیل تحت هر سه دز مصرفی، اگزادیازون در دزمصرفی توصیه شده و 25 درصد کمتر از دز توصیه شده ، هالوکسی فوپ آر متیل استر و ستوکسدیم تحت هر سه دز مصرفی می توان به صورت ایمن در گیاه سنبل الطیب تحت شرایط مشابه آزمایش حاضر استفاده کرد. نتایج آزمایش مرحله دوم نشان داد کاربرد مخلوط علف کش های اگزادیازون + ستوکسیدیم تحت هر دو دز توصیه شده و 25 در صد کم تر از دز توصیه شده در سنبل الطیب علاوه بر عدم اثرات گیاه سوزی در سایر صفات اندازه گیری شده (شاخص سبزینگی، ارتفاع بوته، تعداد برگ، قطر طوقه، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، عملکرد اسانس و درصد اسانس) نیز بالاتر ین مقادیر را به دنبال داشت. همچنین، نتایج آزمایش دوم نشان داد که مخلوط علف کش های اگزادیارژیل + هالوکسی فوپ آر متیل استر بالا ترین میزان آسیب را در سنبل الطیب موجب می شود و به علت کاهش قابل توجه در تمامی صفات مورد بررسی در مقایسه با شاهد، خصوصا عملکرد ریشه و عملکرد اسانس مخلوط علف کشی مناسبی جهت استفاده در گیاه سنبل الطیب نبود. سطح فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز و آسکوربات پر اکسیداز تحت تیمار های اکسی فلورفن و بنتازون در آزمایش مرحله سوم به طور قابل توجهی در مقایسه با شاهد افزایش یافت، اما توجه به گیاه سوزی این علف کش ها بر سنبل الطیب به نظر می رسد این سطح فعالیت برای مقابله با تنش اکسیداتیو ایجاد شده توسط این علف کش ها نا-کافی است.